Ի՞նչ տնտեսական հարաբերություններ ունի Վրաստանը Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հետ
Պատերազմ է սկսվել Ուկրաինայի և Ռուսաստանի միջև։ Պուտինն արդեն որոշում է կայացրել ռազմական գործողություններ սկսելու մասին, որին հաջորդել են ուկրաինական տարբեր քաղաքների, այդ թվում՝ Կիևի և Խարկովի ռմբակոծությունները։ Իրավիճակը գործնականում դարձել է անվերահսկելի, ինչի մասին վկայում է այն, որ Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին երկրում ռազմական դրություն է հայտարարել։

Նշենք, որ երկու երկրների միջև պատերազմը տնտեսապես վնասակար է Վրաստանի համար, քանի որ մեր երկիրը շատ սերտ տնտեսական հարաբերություններ ունի ինչպես Ռուսաստանի, այնպես էլ Ուկրաինայի հետ։


Առևտրային հարաբերություններ


Ռուսաստանն ու Ուկրաինան Վրաստանի համար կարևորագույն առևտրային գործընկերներից են։ Օրինակ՝ 2021 թվականին Վրաստանից Ռուսաստան ենք արտահանել մոտ 610 մլն ԱՄՆ դոլարի ապրանք, իսկ Ուկրաինա՝ մոտ 307 մլն ԱՄՆ դոլարի ապրանք։ Ընդհանուր առմամբ, 2021 թվականին Ռուսաստան և Ուկրաինա արտահանվող ապրանքների տեսակարար կշիռը ընդհանուր արտահանման մեջ կազմում է մոտ 21%, ինչը բավականին հիմնավոր ցուցանիշ է։

Միաժամանակ ակտիվ են եղել նաև նախորդ տարիները, ավելի կոնկրետ՝ 2017 թվականին Վրաստանից Ռուսաստան և Ուկրաինա արտահանվող ապրանքների տեսակարար կշիռը ընդհանուր արտահանման մեջ կազմել է 19.1%, 2018թ.՝ 18.3%, 2019թ.՝ 19.7%։ 2020 թվականին երկու երկրների արտահանման մասնաբաժինը ընդհանուր արտահանման մեջ սահմանվել է 19,8 տոկոս։

Ինչ վերաբերում է ներմուծմանը, ապա 2021 թվականին Ռուսաստանից Վրաստան է ներկրվել 1,22 մլրդ դոլարի ապրանք, իսկ Ուկրաինայից ներմուծման ծավալը կազմել է 451 մլն դոլար։ Ընդհանուր առմամբ, 2021 թվականին այս երկու երկրներից ներմուծման տեսակարար կշիռը ընդհանուր ներմուծման մեջ կկազմի 14,6%։ Պետք է ուշադրություն դարձնել նաև այն փաստին, որ Ռուսաստանից Վրաստան են ներկրվում ռազմավարական նշանակության ապրանքներ, ինչպիսիք են նավթն ու նավթամթերքը, ցորենն ու մեսլինը, ինչպես նաև արևածաղկի ձեթը։

Ակնհայտ է, որ եթե պատերազմը երկար տևի, Վրաստանը կարող է ստիպված լինել դիվերսիֆիկացնել իր շուկաները և՛ արտահանման, և՛ ներմուծման, կամ այլ կերպ ասած՝ նոր շուկաներ գրավելու համար։

Դրամական փոխանցումներ


Վրաստանի համար այսօր տրանսֆերտները ինքնապահպանման կարեւորագույն նախապայմաններից են։ Նշենք, որ Ռուսաստանից դրամական փոխանցումների ծավալը բավականին մեծ է։ Օրինակ՝ 2021 թվականին Վրաստանը ստացել է մոտ 2,350 միլիարդ դոլարի փոխանցումներ։ Այդ տրանսֆերտներից մոտ 411 մլն դոլարը գալիս է Ռուսաստանից, իսկ մոտ 93 մլն դոլարը նախորդ տարի փոխանցվել է Ուկրաինայից՝ տրանսֆերտների տեսքով։ Այսինքն՝ ստացվում է, որ Վրաստանը 2021 թվականին այս երկու երկրներից ստացել է ավելի քան 500 մլն դոլարի տրանսֆերտներ, ինչը կազմում է ընդհանուր փոխանցումների մոտ 21%-ը։ Սա բավականին ամուր ցուցանիշ է:

Օտարերկրյա ներդրումներ


Ինչ վերաբերում է ներդրումների ծավալին, ապա պետք է նշել, որ այդ երկրներից Վրաստանում կատարվող ներդրումների ծավալը բավականին ցածր է, ինչը էական ազդեցություն չի ունենա մեր տնտեսության վրա։ Օրինակ՝ 2021 թվականի առաջին ինն ամիսներին Վրաստան է եկել 299 միլիոն դոլար օտարերկրյա ներդրումներ, որից Ուկրաինան և Ռուսաստանը կազմել են ընդամենը 15 միլիոն դոլար։ Նման ցածր ինտենսիվություն եղել է նաև նախորդ տարիներին, ավելի կոնկրետ՝ 2017 թվականին Ռուսաստանում և Ուկրաինայում օտարերկրյա ներդրումների մասնաբաժինը ընդհանուր FDI-ում կազմել է ընդամենը 2,9%, 2018 թվականին՝ 5,8%, 2019 թվականին՝ 6,1%, իսկ 2020 թվականին Ռուսաստանից և Ուկրաինայից Վրաստանում Ընդհանուր ներդրումների մասնաբաժինը կազմել է 9,7%։ Միտումը վերընթաց է, թեև դրա կարևորությունը դեռևս ցածր է: Պատերազմի ազդեցությունը, ամենայն հավանականությամբ, կլինի անուղղակի, մասնավորապես, հաշվի առնելով տարածաշրջանի էսկալացիան, այստեղի երկրներն անհրապույր կլինեն ներդրումների համար:

«Ռադիո Մառնեուլի»
Թարգմ․ ՝ Մարգարիտա Միսկարյան

Աղբյուր ՝ BPN
Print