Atual Mövzu - Azərbaycandan eşidilən Gürcüstan yenilikləri

Atual Mövzu - Azərbaycandan eşidilən Gürcüstan yenilikləri - Marneulilərin məlumat məkanı

14:04 / 17.04.2019

Dünya əhalisinin çox hissəsi məlumat almaq və ötürmək üçün müxtəlif vasitələrdən, televiziya, radio, sosial şəbəkə və veb-səhifələrdən istifadə edir.

Çox halalarda əhali asan başa düşdüyü və ona əlçatan olan media vasitələrinə inanır. Belə mənbələr ilk növbədə ana dilində olan məlumat vasitələridir. Ancaq bəzi hallarda ana dilində alınan məlumat səni başqa dövlətə yaxınlaşdıra və öz siyasi ideologiyasının daşıyıcısına çevirə bilər. Bizdə etnik azlıqların məskunlaşdığı regionlarda da belə olur. Dövlət dilini bilməmək, xarici ölkənin məlumat mənbələrindən əldə olunan məlumatın yoxlanmasına imkan vermir. Buna görə də öz ölkəsində baş verən hadisələr haqqında yanlış təsəvvür yarada bilər.

Gürcüstan vətəndaşı olan etnik azərbaycanlı Qurbanəliyevlər ailəsi əsasən azərbaycanın televiziya kanallarını izləyir. Onlarda marneuli radiosunun jurnalisti Tea Davadze qonaq olub.

Qurbanəliyevlər ailəsi hər axşam saat yeddidə, qonaq otağında, televizor qarşısına toplaşırlar. Bu adət onlar üçün əyləncəlidir və eləcə də məlumat almaq imkanı yaradır.

Zamin, Sara və Ağabacı televizorun qarşısında, oturacqda otururlar. 16 yaşlı Ayvaz və 17 yaşlı Sənan isə oradaca masanın yanında çöməlirlər.

Televizroda Azərbaycan dilli verlişlər qurulub. Doğrudur ailənin bütün üzvləri Gürcüstan vətəndaşıdır və Azərbaycanda heç vaxt yaşamayıblar. Amma gənc oğlanlardan başqa gürcü dilində heç biri danışa bilmir. Məhz dil bilmədiklərinə görə onlar Gürcüstanda gedən hadisələr haqqında məlumatı Azərbaycan dilli mediyadan alırlar.

“Əsasən Xəzər-in xəbərlərinə, verlişlərinə baxıram. Çünki azərbaycan dilini bilirəm. Gürcüstanda nə baş verir Azərbaycan kanallardına eşidirəm. Gürcü kanallarına baxmıram, çünki gürcü dilini bilmirəm. Əsasən Xəzərə və Space kanalına baxıram. Gürcü kanalları da göstərir, amma baxsam da heç nə başa düşmürəm” - ailənin ən yaşlı üzvü, 58 yaşlı Sara Qurbanəliyeva deyir.

Gürcü dilini Saranın 38 yaşlı övladı, Zamin Qurbanəliyev və 36 yaşlı gəlini Ağabacı Qurbanəliyeva da bilmir. Onlar da əsasən AZTV, ATV, Space və Lider kanallarına baxırlar.

“Gürcü dilini bilmirəm deyə Gürcüstanla bağlı xəbərləri də Azərbaycan kanallarından öyrənirəm. Gürcü kanalları da var amma baxmıram” – Zamin televiziyadan əlavə Gürcüstanda və Marneulidə baş verən hadisələri sosial şəbəkə vasitəsilə də öyrənir. Deyir ki, "Marneuli" radisunun səhifəsini də bəyənib və azərbaycan dilində məlumatı məhz buradan alır.

Zamin kimi xəbərləri övladları Ayvaz və Sənan da sosial şəbəkədən alırlar. Oğlanlar müsahibədən imtina etdilər, ancaq şəxsi söhbət zamanı qeyd etdilər ki, doğrudur gürcü dilini öyrənirlər və bir az bilirlər, amma məlumat almaq üçün üstünlüyü azərbaycan dilli saytlara verirlər.

Qurbanəliyevlər ailəsi Kirəç Muğanlı kəndində yaşayır. Marneulidən bu kəndə getmək üçün 45 dəqiqə vaxt lazımdır. Məsafə şəhərdən nə qədər uzaqlaşırsa o qədər də əhali dövlət dilini az bilir və başqa ölkənin məlumat mənbəsinə daha çox bağlıdırlar.

Qurbanəliyevlər kimi demək olar ki, Gürcüstandakı azərbaycanlı icması da Azərbaycan mediasına üstünlük verir. Həmçinin, Marneulinin majoritar deputatı da. Parlament üzvü Ruslan Hacıyevin Facebook səhifəsində yenilikləri nəzərdən keçirdikdə tez-tez azərbaycan televiziyası və internet portalları tərəfindən Gürcüstan haqqında hazırlanmış məlumatlara rast gələ bilərsiniz. Məsələn, Marneuli merliyinə namizəd olan Zaur Darğallı haqqında süjetlər. Qeyd etməliyəm ki, bu kimi sujetlər və ya məqalələri yerli media da yayımlayır, amma deputatın məlumat səhifəsində onlar görsənmir.

"Marneuli" radiosu ilə söhbət zamanı Marneulili deputat Ruslan Hacıyevin dediyinə görə, o Azərbaycan mediasının “Gürcü Arzusu”nun merliyə namziədi haqqında yazmasına sevinib və məhz buna görə məqalələri paylaşıb.

“Bu mənim üçün sevindirici mövzular idi və şəxsi səhifəmdə paylaşdım. Bu mənim hüququmdur. Bu Azərbaycan dilində idi və bizim əhalinin əksəriyyəti də Azərbaycanlıdır və məhz ona görə paylaşmışam” - Ruslan Hacıyev bildirir.

“ATV”, “OXU.AZ”, “REDAKTOR.AZ” və “DIASPORPRESS.AZ”, bunlar Ruslan Ahcıyevin şəxsi Facebook səhifəsində paylaşdığı materialları hazırlayan sayt və televiziyaların kiçik siyahısıdır. Onlarda əsasən Marneulidə növbədən kənar mer seçkilərindən söhbət gedir, konkret olaraq isə Gürcüstan vətəndaşlarının niyə Zaur Darğallını seçməli olduğundan söhbət açılır. Qeyd edilməlidir ki, Marneuli merliyinə namizəd olan başqa şəxslər haqqında azərbaycan mediasə məqalələr hazırlamayıb.

Hökumət namizədi haqqında Azərbaycan mediasında daha çox yazılmasından dolayı və yerlilrəin onu fəal şəkildə paylaşmasına görə güman edə bilərik ki, hökumət müəssisəsi etnik azərbaycanlı seçicilərə qədər səsini məhz xarici ölkənin media vasitələri ilə çatdırmağa cəhd edir.

"Marneuli" radiosu ilə söhbəti zamanı Marneuli meriyasının İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəhbəri və Zaur Darğallının seçkiqabağı kampaniyasının PR şöbəsinin rəhbəri Mariam Xaçidze deyir ki, onlar bütün media vasitələrinə eyni şəraitdə yanaşırdılar və Zaur Darğallının seçkiqabağı kampaniyasının Azərbaycan mediasında işıqlandırılmasınız hesaba almayıblarmış.

Xarici ölkənin media vasitəsinin niyə Marneulinin növbədənkənar mer seçkiləri və “Gürcü Arzusu”nun merliyə namizədi ilə maraqlandığı sualına isə cavab verdilər ki, bilmirlər.

Qurbanəliyevlərin bütün ailəsi və Marneulili deputatın Azərbaycan mediasının istifadəçisi olmasına baxmayaraq Marneulilərin nəyə baxdığı məlum deyil, çünki burada auditoriyanı heç bir şirkət hesablamır.

Azərbaycan və rus kanallarını izləmək Marneuliləri qərbə-qarşı və rus təşviqatının məqsədinə çevirir. Etnik azlıqların sıx məskunlaşdığı regionlarda Avroatlantikaya inteqrasiya haqqında vətəndaşların məlumatlandırılmasını araşdırmaq üçün “Mediyanın İnkişaf Fondu” araşdırma aparıb. Təşkilat Samtsxe-Cavaxeti və Kvemo Kartli regionlarında yaşayanların əsas məlumat mənbəsini müəyyən edib və qərbə qarşı əhval-ruhiyyənin yaranmasına dəstək olan media mesajlarını araşdırıb. “Medianın İnkişaf Fondu”nun araşdırmaçısı Sopo Qelava bu haqda məlumat verdi.

"Biz ötən il araşdırma aparmışdıq. Maraqlanırdıq ki, yalnız Marneulidə deyil Acarada, Pankisidə və başqa yerlərdə də müsəlmanlar məlumatı haradan alırlar. Orada bir neçə azərbaycan televiziyası var idi. Ancaq daha dəqiq məlumatımızın olması üçün daha geniş araşdırmaya ehtiyac var. Çünki rus təbliğatının təsirinə ən çox etnik azlıqların regionları düşür deyəndə yaxşı bilməliyik ki, onlar məlumatı haradan alırlar. NDİ-ın gösətricilərini götürsək görərik ki, qeyri-formal göstəricilərin hissəsi çox böyükdür. Tədqiqat da göstərir ki, qeyri-formal mənbələrdən, dostlar, qonşulardan məlumat alırlar. Biz tədiqat aparanda ən çox izlənilən rus kanalı Birinci kanal, yəni ORT və Rosiyya24 kanalı idi" - Sopo Qelava deyir.

Bizimlə söhbət zamanı o, bildirdi ki, azlıqların məskunlaşdığı regionlarda gürüc tleviziyalarına qarşı etibar olduqca aşağıdır. Əhalinin 45%-i heç bir televiziyaya etibar etmir. Bunun səbəbi isə milli kanallar tərəfindən region problemlərinin istisna edilməsi və vətəndaşların özlərini media kontingentin bir hissəsi hesab etməməsi ilə əlaqədardır.

Sopo Qelava İctimai Yayımçının əhəmiyyətini də diqqətə yetirdi. O, qeyd etdi ki, etnik azlıq nümayəndələrinin başa düşdüyü dildə məlumatlandırılması onların birbaşa öhdəliyidir. Əhali isə İctimai Yayımçını izləmir və rus və ya azərbaycan mediasını daha üstün tuturlar, çünki başqa seçimləri yoxdur.

"Marneuli" Radiosu

BY AUTHOR

Amil Məmmədov