Gürcüstan Gənc Hüquqşünaslar Assosiasiyasının (GGHA) qiymətləndirməsinə görə, fərdlərin siyasi fəaliyyətinə qoyulacaq qadağa təşəbbüsü Gürcüstan Konstitusiyası ilə uyğun deyil.

GGHA 15 oktyabr 2025-ci il tarixində yaydığı açıqlamada yazıb ki, “Gürcü Arzusu”nun qanunverici təşəbbüsü avtoritar idarəetmə meyllərinin davamıdır.

“Təşəbbüsün müəllifləri izahatında müdafiə olunan demokratiya anlayışından istifadə edir və qanun layihəsinin məqsədinin demokratik prosesləri onun ‘sui-istifadəsindən’ qorumaq olduğunu qeyd edirlər.

Müdafiə olunan demokratiya doktrinası demokratiyanın özünü müdafiə qabiliyyətinə malik olmasını tanıyır, lakin qeyd edilməlidir ki, bu doktrinanın əvəzolunmaz hissəsi liberal, nümayəndəlik demokratiyasıdır. Bu, siyasi aktorlar arasında azad rəqabəti təşviq edir və söz və birləşmə azadlığı, həmçinin plüralizm və tolerantlıq prinsiplərinə əsaslanır.

Bu qanun layihəsi isə real risk yaradır ki, müdafiə olunan demokratiya prinsipi avtoritar meyllərin möhkəmləndirilməsi üçün istifadə olunsun və demokratikliyi qoruma motivi ilə siyasi rəqiblərin məhv edilməsi alətinə çevrilsin.

Partiya ilə əlaqəli şəxslərin siyasətdə iştirakına qadağa tətbiqi tamamilə qeyri-müəyyən və əsassız kollektiv məsuliyyət yaratmaqdır ki, bu da Avropa Konvensiyasının 11-ci maddəsi (birliyə qoşulma azadlığı) ilə ziddiyyət təşkil edir. Eyni maddə və Beynəlxalq Mülki və Siyasi Hüquqlar Paktının 22-ci maddəsi ilə ATƏT üzv dövlətləri fərdlərin siyasi partiyalar yaratmaq və onlara qoşulmaq hüququnu qorumağa borcludur. Siyasi təşkilat yaratmaq hüququ həmçinin Kopenhagen Sənədinin 7.6-cı bəndində birbaşa tanınır.

Bundan əlavə, qanun layihəsindən aydın olmur ki, “partiya ilə əlaqəli şəxs” anlayışı nələri əhatə edir və hansı əlaqə nəzərdə tutulur. Bu tip qeyri-müəyyən tənzimləmə geniş interpretasiya imkanları yaradır və sui-istifadə riskini artırır – müxalif meylli şəxslərin fəaliyyətini asanlıqla məhkəmə vasitəsilə “partiya ilə əlaqəli şəxs” statusu ilə məhdudlaşdırmaq olar. Qeyri-müəyyən norma özü Konstitusiyaya zidd olma əsasını yarada bilər.

Siyasi hüquqlar yalnız zəruri olduqda məhdudlaşdırıla bilər: qanuni məqsədə çatmaq üçün və müvafiq hüquqi fayda ilə nisbətdə proporsional olmalıdır. Partiya ilə əlaqəlilik özü partiyanın qanunsuz hərəkətləri üçün məsuliyyət yaratmır. İnsan yalnız partiya ilə əlaqəli olduğu üçün cəzalandırıla bilməz.

Eyni zamanda qeyd olunur ki, təklif olunan variantda bu məsuliyyət zamanla məhdudlaşdırılmayıb və müəyyən partiya ilə əlaqə şəxsin siyasi karyerasının sona çatmasına bərabər ola bilər, bu isə şəxsin siyasi hüquqlarını əsaslı şəkildə proporsional olmayan formada məhdudlaşdırır.

Təqdim olunan dəyişikliklər Konstitusiyaya zidd olaraq Konstitusiya Məhkəməsinin mandatını genişləndirir. Gürcüstan Konstitusiyasının 60-cı maddəsi Konstitusiya Məhkəməsinin səlahiyyətlərini tam şəkildə müəyyən edir və mövcud qanunvericiliklə onun genişləndirilməsini istisna edir. Bu səlahiyyətlər arasında fiziki şəxslərin siyasi hüquqlarını məhdudlaşdırmaq üçün səlahiyyət nəzərdə tutulmayıb, xüsusilə də kollektiv məsuliyyət formasında.

Bu halda “Gürcü Arzusu"nun Konstitusiya üstünlüyü yoxdur. Ona görə də mövcud qanunvericilikdə sadə əksəriyyətlə öz istədiyi qanunvericilik sahəsini yaratmağa çalışır.
Yuxarıda müzakirə olunan fərdi dəyişikliklərin qəbulu uzun müddətdə demokratik eroziyaya səbəb olacaq. Demokratiyanın qorunması ilə siyasi plüralizmin məhv edilməsi arasında sərhəd çox nazik olduğundan, Konstitusiya bu səlahiyyəti aydın şəkildə müəyyən edilmiş qaydada məhdudlaşdırır.

Beləliklə, GGHA-nın qiymətləndirməsinə görə, təqdim olunan qanun layihəsi, qadağan olunmuş partiyalarla əlaqəli şəxslərin siyasi fəaliyyətinə qadağa nəzərdə tutması ilə Gürcüstan Konstitusiyası və beynəlxalq standartlarla ziddiyyət təşkil edir. Dəyişiklik fərdlərin hüquqlarını qeyri-proporsional və müddətsiz məhdudlaşdırır, bu isə uzun müddətdə siyasi spektrin yox olmasına səbəb ola bilər.

“Gürcü Arzusu” Parlamenti tələsik qaydada qanunvericilik paketinin müzakirəsinə başlayır, bu paket müəyyən şəxslərin partiya fəaliyyəti və siyasi vəzifə tutmaq hüququnu, həmçinin seçkilərdə iştirakını məhdudlaşdırmağı nəzərdə tutur", - GGHA yazır. 

Dəyişikliklər Konstitusiya Məhkəməsi haqqında qanuna, Seçki Məcəlləsinə, Cinayət Məcəlləsinə və Siyasi Təşkilatlar haqqında qanuna daxil edilir.

Qanun layihəsinə əsasən, siyasi partiyanın qadağan edilməsi ilə bağlı Konstitusiya iddiası qaldıran şəxs tələb edə bilər ki, belə bir şəxsə, məqsədi konstitusiya quruluşunu devirmək və ya zorakılıq yolu ilə dəyişdirmək, ölkənin müstəqilliyini pozmaq, ərazi bütövlüyünü pozmaq və ya müharibə və zorakılıq təbliğatı ilə məşğul olan, milli, etnik, yaşayış zonası, dini və ya sosial nifrəti qızışdıran partiya ilə əlaqəli şəxsə aşağıdakılar qadağan edilsin:
• Partiya yaratmaq,
• Siyasi partiyanın üzvü olmaq,
• Partiyanın icra və nəzarət orqanlarında rəhbərlik/üzvlük,
• Dövlət-siyasi, siyasi vəzifə və
• Konstitusiya orqanlarında rəhbər vəzifə tutmaq.

Əgər Konstitusiya Məhkəməsi iddianı təmin edərsə, həmin şəxsə partiya fəaliyyəti və siyasi vəzifə tutmaq qadağan ediləcək.

Mənbə: Publika

---

Bizi Teleqramda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Bizi WhatsAppda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!

---

Digər maraqlı xəbərlər "Marneuli" radiosunun Facebook səhifəsində.
Bizi "Telegram"da izləyin.
Bizi "TikTok"da izləyin.
Bizi "İnstagram"da izləyin.
Bizi "X"da izləyin.
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin! +995557994415

---