Rus dilində şəffaf – Avropaya inteqrasiyanı məhdudlaşdırmaq üçün siyasi icazə
15:58 / 24.05.2024
Müəllimlərin hədələnməsi, uşağın fikrinə görə valideynlərin həbsi
və “vətənpərvərlik tərbiyəsi” Rusiya üçün yeni deyil.
Müəllimlər Putin və müharibəni dəstəkləyən bəyanatlar verməyə
məcbur edilirlər, şagirdlərə Rusiya tarixi və Ukraynada davam edən
müharibə haqqında yanlış məlumatlar verilir, dövlət narrativləri
ilə razılaşmayanlar həbs olunur və ya məktəbdən qovulurlar.
"2023-2024-cü tədris ilinin əvvəlinə qədər 193 500
müəllim Rusiya məktəblərini tərk edib", – "Azadlıq"
radiosu Rusiya Təhsil Nazirliyindən məlumat almış “Mühüm Hekayələr”
nəşrinə əsaslanaraq yazır – "Bəzi hallarda məktəb
rəhbərliyi müəllimləri işlərini tərk etməyə məcbur edir:
Rəhbərliklə fikir ayrılıqları, o cümlədən ideoloji, müharibə
əleyhinə mövqelər və ya rəsmi qurumlarla "problemlər"
səbəbindən”, – “Azadlıq” radiosu yazır.
Gürcüstanda da müəllimlərə təzyiq halları çoxdur. Hökumət seçki
dövründə də məktəb resurslarından istifadə edir, bunu 2021-ci il
yerli özünüidarə seçkilərini izləyən “Ədalətli Seçkilər və Demokratiya üçün Beynəlxalq
Cəmiyyət” (ISFED) və “Beynəlxalq Şəffaflıq Gürcüstan” (TI)
təşkilatlarının hesabatları sübut edir. Məlumatlara görə, məktəb
direktorlarına təzyiqlər edilib və onların siyasi motivlərlə işdən
çıxarılması qeydə alınıb, ISFED isə məktəb direktorlarının və
müavinlərinin seçki prosesində iştirakını təsdiq edən sənəd əldə
edib.
“Gürcü Arzusu” seçkilərdə olduğu kimi, məktəbin resurslarından “rus
qanununa” dəstək aksiyalarında da istifadə edib. 29 aprel tarixində
“Gürcü Arzusu” “rus qanununa” dəstək aksiyası keçirib, burada məktəb və uşaq bağçalarının əməkdaşları iştirak etmək
məcburiyyətində qalıblar, müəllimlər və bağça işçiləri təhdid, hədə-qorxu ilə 17 may
tarixində keçirilən “Ailə müqəddəsliyi günü”-nə həsr olunmuş və
“Gürcü Arzusu” aksiyası məqsədini daşıyan yürüşə aparılıb.
Tələbələr və müəllimlər “rus qanununa” qarşı tətilə qoşuldular,
bunun ardınca Gürcüstanın Baş naziri təhsil sistemində köklü
dəyişiklikdən danışıb. Kobaxidze “TDU professorlarının böyük bir
hissəsinin siyasi səbəblərə görə seçildiyini” bəyan edib və əlavə
edib ki, təhsil sistemində islahatlar aparılmalıdır. Tələbələr kimi
məktəblilər də etirazlara qoşulub, buna cavab olaraq 16 may
tarixində Acarıstan Ali Məclisinin “Gürcü Arzusundan” olan deputatı
və Təhsil Komitəsinin sədri Lado Mqaloblişvili müəllimləri
uşaqlarla siyasətdən danışdıqları halda cəzalandıracaqları ilə
hədələyib.
“Valideynlərdən xahiş edərdim ki, uşaqlar evə gəlib müəllimlərinin
siyasətdən danışdığını deyəndə Təhsil Nazirliyinin qaynar xəttinə
zəng etsinlər, ondan sonra isə biz, şəxsən mən bunun təşəbbüskarı
olmuşam, Acarıstanın Təhsil Nazirliyi məktəblərdə və həmin
şəxslərdə yoxlamalar aparmaq üçün tam təchiz olunub, ümumi təhsil
haqqında qanunu pozan və uşaqlarla siyasətdən danışan şəxs cəzasını
almalıdır”, – Mqaloblişvilinin Acarıstan Ali
Məclisinin iclasında çıxışından sonra müəllimlər və “rus qanununun”
əleyhdarları arasında qarşıdurma yaranıb. Marneulili müəllim Temur
Suğaşvili öz “Facebook” səhifəsində yazır ki, o, tələbələrlə siyasi
ideologiyadan danışır, konstitusiyanı oxuyur, qanunları, beynəlxalq
sənədləri göstərir, həmçinin seçki sistemindən danışır.
“Rus qanunu” qüvvəyə minərsə, Gürcüstan Amerika Birləşmiş Ştatları
və Avropa İttifaqı kimi tərəfdaşlarını itirəcək. Gürcüstan, o
cümlədən təhsil sistemi Qərb tərəfdaşlarından çox faydalar əldə
edib. Marneulili müəllimlər bu illər ərzində Qərb tərəfdaşlarından
hansı faydaları əldə etdiklərini və Gürcüstan üçün Avropaya doğru
irəliləməyə davam etməyin nə qədər vacib olduğunu izah edirlər.
Amerika Birləşmiş Ştatları Gürcüstanda məktəb təhsilini
yaxşılaşdırmaq üçün 100 000 000 dollar xərcləyib, bunun hesabına
məktəblərin bərpası və Qərb standartlarına uyğun təhsil
müəssisələrinin açılması mümkün olub, USAID isə qeyri-gürcüdilli
məktəblərdə ikidilli kitabların hazırlanmasına 298 000 dollar
xərcləyib.
Əgər “Gürcü Arzusu” ictimaiyyətin “rus qanunu” adlandırdığı
şəffaflıq haqqında qanunu qəbul edərsə – çünki Rusiyada da oxşar
qanun qəbul edilib və onun həyata keçirilməsi Rusiya cəmiyyətini
elə bir vəziyyətə gətirib ki, tənqidi fikri olan əhali adi məktəb
müəllimlərindən tutmuş kino və ya teatr rejissorlarına qədər
həbsxanaya düşür, yaxud ölkədən kənarlaşdırılır, emiqrasiyaya
gedir.
Bu qanun Gürcüstanı Avropa ailəsinə inteqrasiyadan ayırır və onu
Avropalı vergi ödəyicilərinin vəsaitləri hesabına ölkə üçün mühüm
islahatların aparılması və infrastrukturun inkişafının davam
etdirilməsi imkanından məhrum edir.
“Gürcü Arzusu”nun nümayəndələri Avropaya “ləyaqətlə” getdiklərini
və heç kimin Gürcüstanın suverenliyinə qarışmamalı olduğunu
deyirlər. “Gürcü Arzusu” da “rus qanununa” qarşı etirazları
“ağartmağa” və gürcü xalqının etirazını Ukraynadakı “Maydan” ilə
müqayisə etməyə çalışır. Onların narrativinə görə, “Maydan” Rusiya
tərəfindən Ukraynanın geniş miqyaslı işğalına səbəb olub və “rus
qanununa” qarşı aksiyalar isə Gürcüstanı işğalına səbəb olacaq.
Gürcüstan Prezidenti tərəfindən “rus qanununa” veto qoyulmasından
sonra da “Gürcü Arzusu” yenə də qanunu qəbul etməyi planlaşdırır və
Venesiya Komissiyasının rəyinə, Avropa Palamenti üzvlərinin və
Avropa İttifaqı ölkələrinin liderlərinin çağırışlarına, ABŞ-ın
təklif etdiyi MEGOBARİ dəstək aktına diqqət yetirmir. Abbreviatura
aşağıdakı kimidir: “Mobilizing and Enhancing Georgia’s Options for
Building Accountability, Resilience, and Independence Act” – yəni
“Gürcüstanın Hesabatlılığın, Davamlılığın və Müstəqilliyin
Yaradılması üçün İmkanlarının Səfərbər edilməsi və Gücləndirilməsi
Aktı”. Akta əsasən, əgər Gürcüstan hakimiyyəti qərbə qarşı
ritorikanı və insan hüquqlarının pozulmasını dayandırarsa, Amerika
Birləşmiş Ştatları Gürcüstanla iqtisadiyyat, təhlükəsizlik, səyahət
istiqamətində mühüm yardım paketi imzalaya bilər.
“Avropa İttifaqı Məhkəməsi Macarıstan üçün bu qanunun
daha yüngül variantını belə ləğv edib. Bilirik ki, bu qanun Avaropa
İttifaqı qanunlarına və Avropa İttifaqı dəyərlərinə ziddir. Bu cür
uyğun olmayan qanunla biz fiziki olaraq Avropa Birliyinə üzv ola
bilməyəcəyik və artıq görürük ki, Avropa Parlamenti və digər
strukturlar Avropa Komissiyasını Gürcüstanın Avropa İttifaqına
üzvlüyünün növbəti addımı ilə bağlı danışıqlara başlamamağa, artıq
verilmiş namizəd statusunu belə şübhə altına qoymaq və statusu ləğv
etməyi düşünməyə çağırıblar", – Cinayət məsələləri
üzrə hüquqşünas Saba Braçveli bildirib.
Bu qanun bütün Gürcüstan vətəndaşlarına aiddir – deyə o, bildirib
və qeyd edib ki, “rus qanunu”-nu qəbul etdiyi halda Gürcüstanın
vizasız rejim kimi imkanları olmayacaq.
“Gürcü Arzusu”-nun qəbul etməyə çalışdığı şəffaflıq qanunu hakim
partiyaya seçkilər zamanı tənqidi rəyi, müstəqil və müxalif
mətbuatı, müstəqil müşahidəçiləri “sıradan çıxarmağa” kömək
edir.
Qanuna daxil edilən nəzarət mexanizmləri müşahidənin, təşkilatların
yoxlanılmasının və dinləmələrin leqallaşdırılmasını nəzərdə
tutur.
Hökumətin qəbul etməyə çalışdığı qanuna görə, təşkilatlar illərdir,
dövlətə onsuz da təqdim etdikləri hesabatları təqdim etməlidirlər.
Qanunun əsas məqsədi hökuməti tənqid edən müstəqil təşkilatlara
“agent” damğası vurmaq və onları hüquqi baxımdan
məhdudlaşdırmaqdır. Qanunda kilidləmə mexanizmləri yoxdur – onun
konkret olaraq hansı dövlətdən alınan maliyyəyə aid olduğu və
təşkilatların məqsədi qeyd olunmayıb. Bu deməkdir ki, hökumət
qanunu bütün təşkilatlara şamil edəcək. Hətta üçüncü oxunuşda qəbul
edilən qanunda dəyişikliklər edilib ki, qanun təkcə təşkilatlara
deyil, fiziki şəxslərə də şamil edilir. Ona görə də qanun “rus
qanunudur”, çünki o, Rusiya ruhunu daşıyır, Gürcüstanı Avropadan,
Amerikadan uzaqlaşdırır, ayırır.
“Rus qanununun” irəli sürülməsi vətəndaşların etirazına, onların
Parlament binası qarşısında etiraz aksiyası keçirməsinə səbəb olub.
Vətəndaşların əsas tələbi dəyişməzdir - Parlament “rus qanununu”
qəbul etməməlidir. Vətəndaşların etirazlarına baxmayaraq, “Gürcü
Arzusu” hələ də Rusiyada olduğu kimi “xarici şəffaflıq haqqında”
qanunu qəbul etmək və Gürcüstanın Avroatlantik kursunu dəyişmək
niyyətindədir. “Rus qanunu” ləğv olunana qədər vətəndaş sektorunun,
müstəqil mətbuatın və vətəndaşların etirazları bitməyəcək.
"Marneuli" Radiosu
Müəlliflər: Tiko Davadze, Vladimer
Çxitunidze və Amil Məmmədov
Bizi Teleqramda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub
abunə olun!
Bizi WhatsAppda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub
abunə olun!
Digər maraqlı xəbərlər "Marneuli" radiosunun
Facebook səhifəsində.
Bizi "Telegram"da
izləyin.
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin!
+995557994415“Gürcü Arzusu” bir daha “Rusiya qanununu” qəbul etməyi
planlaşdırır. Həmin qanun 2023-cü ilin mart ayında kütləvi
etirazlar nəticəsində geri çəkilmişdi. “Gürcü Arzusu” ötən il vəd
vermişdi ki, “Rusiya qanunu” Parlamentə qaytarmayacaqlar. Amma vədi
pozublar. “Gürcü Arzusu” qanun layihəsinin ilkin formasından yalnız
“agent” sözünü çıxarıb və onu xarici maraqların daşıyıcısı ilə əvəz
edib.
Qanuna görə, gəlirinin 20%-dən artığı xaricdən əldə olunan bütün
QHT və media təşkilatlar xarici qüvvələrin maraq daşıyıcısı hesab
olunurlar. Dövlət bu təşkilatların fəaliyyətini və məqsədlərini
araşdırmayacaq, onların hamısına xarici qüvvələrin maraq daşıyıcısı
adını verəcək.
Qanun sivil ölkələrdə olduğu kimi düşmən əhval-ruhiyyəli ölkələrdən
gələn maliyyəyə deyil, Avropa və Amerikadan gələn maliyyəyə
istiqamətlənib.
Qanunun irəli sürülməsinə görə, Avropa İttifaqı üzvləri və
Gürcüstanın dost ölkə liderləri öz təəccüblərini bildiriblər,
Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi isə “Gürcü Arzusu”-nun qanununu
bəyənib.