Elektron səsvermə sistemi necə işləyir – Marneuli sakinlərinin seçkilərdə qarşılaşacağı yeniliklər
2024-cü ildə keçiriləcək Parlament seçkilərində seçicilərin demək
olar ki, 90% yarı-elektron qaydada səs verəcək.
Məntəqələrdə seçicilərin əksəriyyəti yeni texnologiyalarla –
qeydiyyat və seçicinin identifikasiyası aparatı və elektron
səslərin hesablanması qutuları ilə tanış olacaq.
Gürcüstan seçicilərinin demək olar ki, 90%-nin yeni elektron sistemlərlə səs verməsinə baxmayaraq, Marneuli vətəndaşlarının yalnız yarısı öz seçimini bu sistemlə edəcək. 22 saylı Marneuli Dairə Seçki Komissiyasından verilən məlumata görə, bu il Marneulidə 81 seçki məntəqəsi açılacaq və yeni elektron sistemlə cəmi 41 məntəqədə seçkilər keçiriləcək.
Seçki məntəqəsinə daxil olarkən seçici əvvəlcə tənzimləyici ilə işarələmə yoxlamasından keçir, sonra seçici istənilən sərbəst qeydiyyatçıya müraciət edir – köhnə sistemə görə, işarələdikdən sonra seçici soyadına əsasən müvafiq qaydada qeydiyyat vərəqəsi olan qeydiyyatçının yanına gedir. Seçici qeydiyyatçıya şəxsiyyət vəsiqəsini və ya pasportunu təqdim edir, bundan sonra qeydiyyatçı yoxlama aparatı vasitəsilə seçicinin şəxsiyyətini yoxlayır. Şəxsiyyət təsdiqləndikdən sonra yoxlama aparatında qəbz görünür və seçici onu imzalayıb kiçik, bağlı qutuya atır. Bundan sonra qeydiyyatçı işarələmə vurur və yeni bülleten, zərf verir.
Vətəndaşlar yeni seçki bülletenində dairəni rəngləyərək öz seçimini etməlidirlər. Yeni səs sayma aparatları yalnız o bülletenləri oxuyacaq ki, orada seçim namizədin yanındakı dairənin rənglənməsi ilə qeyd olunur.
Seçici bülleteni aldıqdan sonra gizli səsvermə kabinəsinə keçəcək, istədiyi namizədi dairəyə alacaq və bülleteni zərfə qoyacaq. Səsvermə kabinəsindən çıxandan sonra seçici bülleteni səs hesablama aparatına yerləşdirəcək – zərf təkrar istifadəyə yararlıdır və o seçki məntəqəsində qalır. Vətəndaş aparatın bülleteni aldığını gördükdən sonra məntəqəni tərk edir.
“Gürcüstanda 2024-cü il Parlament seçkiləri tam elektron qaydada keçirilmir – elektron cihazlardan iki xüsusi prosedurda istifadə olunur: birincisi, seçicinin identifikasiyası zamanı (konkret seçicinin həqiqətən də konkret seçki məntəqəsinə mənsub olduğunu müəyyən etmək üçün, bu seçkilərin verilməsi üçün ilkin şərtdir) və ikincisi – səslərin hesablanması zamanı. Xüsusilə, seçici zərfə qoyulmuş doldurulmuş bülleteni skanerə qoymalıdır ki, bu da ilkin nəticələrin daha tez hesablanmasını təmin edir. Seçicinin səsvermə gizliliyini qorumaq üçün identifikasiya cihazının skanerə (sayma maşınına) qoşulmaması vacibdir. Seçici səsinin gizliliyinin hər hansı formada pozulması Gürcüstan qanunvericiliyi ilə qadağandır”, – “Açıq Məkan Qafqaz”-ın idarə heyətinin üzvü Teona Maçaraşvili deyir.
“Açıq Məkan Qafqaz”-ın idarə heyətinin üzvü Teona Maçaraşvili “Marneuli” radiosu ilə söhbəti zamanı bildirdi ki, vətəndaşların seçki prosedurları ilə əlaqədar əvvəlcədən məlumatlı olması mühümdür.
“Təhlükələrə gəlincə, vətəndaşların seçki prosedurları və qaydaları haqqında məlumatı əvvəlcədən, məsələn, MSK-nın məlumat xarakterli videoçarxı (gürcü dilindən əlavə həm azərbaycan, həm də erməni dillərində mövcuddur) vasitəsilə tapması mühümdür. Müxtəlif məsələlər ilə yanaşı, vətəndaşlar seçki bülleteninin doldurulması qaydalarına da diqqət yetirməlidirlər (məsələn, bu il istədikləri namizədi aldıqları müvafiq dairəni tamamilə rəngləməlidirlər). Qeyd edildiyi kimi, Gürcüstan Konstitusiyasına və beynəlxalq müqavilələrə əsasən, digər prinsiplərlə yanaşı səsvermənin gizliliyini qorumaq lazımdır (bunun üçün səsvermə kabinələri müəyyən edilir, məsələn, seçicinin təkbaşına daxil olduğu, seçki bülleteni doldurduğu, kabinədə onun seçiminin görünməməsi üçün onu xüsusi zərfin içinə yerləşdirir və sonra zərfi skanerə (səslərin hesablanması aparatına) yerləşdirir”, – Teona Maçaraşvili bildirir.
“Açıq Məkan Qafqazın” üzvü qeyd edir ki, ədalətli, rəqabətli və sərbəst seçkilərin keçirilməsi üçün seçki prosesində müşahidəçilərin, jurnalistlərin fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmaması mühüm və mütləqdir.
“Mülki İştirak və Aktivizm Mərkəzinin” rəhbəri Rəşan Ziyadəliyev hesab edir ki, Marneuli bələdiyyəsində azərbaycandilli seçicilər ilə kifayət qədər məlumatlandırma kampaniyası keçirilməyib. Buna görə də vətəndaşlar yarı elektron seçkilərə etibar etmirlər.
“Elektron səsvermə sistemi həqiqətən də mühüm yenilikdir və müəyyən səviyyədə böyük irəliləyişdir, lakin etnik azlıqlardan söhbət gedəndə biz bilirik ki, Samtsxe-Cavaxeti və Kvemo Kartli kimi etnik azlıqların yaşadığı regionlarda biz həmişə müəyyən problemlərin şahidi oluruq. Mən düşünürəm ki, problemlərdən biri dil baryeridir. Əhali ilə ünsiyyətə girəndə görürəm ki, əksəriyyətinin məlumatı yoxdur, seçkilərin elektron formada keçiriləcəyini bilənlər bunun nə demək olduğunu bilmirlər. Baxmayaraq ki, MSK azərbaycandilli əhalinin məlumatlandırılması istiqamətində fəaliyyət göstərir, onlar azərbaycan və erməni dillərində videolar çəkirlər, subtitrlər əlavə edirlər bu kifayət etmir”.
Ziyadəliyevin sözlərinə görə, etnik azlıqların nümayəndələrinin yeni formatda keçirilən seçkilərlə bağlı etimad göstərmələri üçün onlara məlumat verilməlidir – Mərkəzi Seçki Komissiyası məlumatlandırma kampaniyasını gücləndirməli, yerli qeyri-hökumət və media qurumları ilə əməkdaşlıq etməli, ictimaiyyətə izahat verməlidir ki, əhali seçkilərdə elektron sistemlərdən istifadə etməyin nə demək olduğunu bilsin.
Bizi Teleqramda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Bizi WhatsAppda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Digər maraqlı xəbərlər "Marneuli" radiosunun Facebook səhifəsində.
Bizi "Telegram"da izləyin.
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin! +995557994415
Gürcüstan seçicilərinin demək olar ki, 90%-nin yeni elektron sistemlərlə səs verməsinə baxmayaraq, Marneuli vətəndaşlarının yalnız yarısı öz seçimini bu sistemlə edəcək. 22 saylı Marneuli Dairə Seçki Komissiyasından verilən məlumata görə, bu il Marneulidə 81 seçki məntəqəsi açılacaq və yeni elektron sistemlə cəmi 41 məntəqədə seçkilər keçiriləcək.
Seçki məntəqəsinə daxil olarkən seçici əvvəlcə tənzimləyici ilə işarələmə yoxlamasından keçir, sonra seçici istənilən sərbəst qeydiyyatçıya müraciət edir – köhnə sistemə görə, işarələdikdən sonra seçici soyadına əsasən müvafiq qaydada qeydiyyat vərəqəsi olan qeydiyyatçının yanına gedir. Seçici qeydiyyatçıya şəxsiyyət vəsiqəsini və ya pasportunu təqdim edir, bundan sonra qeydiyyatçı yoxlama aparatı vasitəsilə seçicinin şəxsiyyətini yoxlayır. Şəxsiyyət təsdiqləndikdən sonra yoxlama aparatında qəbz görünür və seçici onu imzalayıb kiçik, bağlı qutuya atır. Bundan sonra qeydiyyatçı işarələmə vurur və yeni bülleten, zərf verir.
Vətəndaşlar yeni seçki bülletenində dairəni rəngləyərək öz seçimini etməlidirlər. Yeni səs sayma aparatları yalnız o bülletenləri oxuyacaq ki, orada seçim namizədin yanındakı dairənin rənglənməsi ilə qeyd olunur.
Seçici bülleteni aldıqdan sonra gizli səsvermə kabinəsinə keçəcək, istədiyi namizədi dairəyə alacaq və bülleteni zərfə qoyacaq. Səsvermə kabinəsindən çıxandan sonra seçici bülleteni səs hesablama aparatına yerləşdirəcək – zərf təkrar istifadəyə yararlıdır və o seçki məntəqəsində qalır. Vətəndaş aparatın bülleteni aldığını gördükdən sonra məntəqəni tərk edir.
“Gürcüstanda 2024-cü il Parlament seçkiləri tam elektron qaydada keçirilmir – elektron cihazlardan iki xüsusi prosedurda istifadə olunur: birincisi, seçicinin identifikasiyası zamanı (konkret seçicinin həqiqətən də konkret seçki məntəqəsinə mənsub olduğunu müəyyən etmək üçün, bu seçkilərin verilməsi üçün ilkin şərtdir) və ikincisi – səslərin hesablanması zamanı. Xüsusilə, seçici zərfə qoyulmuş doldurulmuş bülleteni skanerə qoymalıdır ki, bu da ilkin nəticələrin daha tez hesablanmasını təmin edir. Seçicinin səsvermə gizliliyini qorumaq üçün identifikasiya cihazının skanerə (sayma maşınına) qoşulmaması vacibdir. Seçici səsinin gizliliyinin hər hansı formada pozulması Gürcüstan qanunvericiliyi ilə qadağandır”, – “Açıq Məkan Qafqaz”-ın idarə heyətinin üzvü Teona Maçaraşvili deyir.
“Açıq Məkan Qafqaz”-ın idarə heyətinin üzvü Teona Maçaraşvili “Marneuli” radiosu ilə söhbəti zamanı bildirdi ki, vətəndaşların seçki prosedurları ilə əlaqədar əvvəlcədən məlumatlı olması mühümdür.
“Təhlükələrə gəlincə, vətəndaşların seçki prosedurları və qaydaları haqqında məlumatı əvvəlcədən, məsələn, MSK-nın məlumat xarakterli videoçarxı (gürcü dilindən əlavə həm azərbaycan, həm də erməni dillərində mövcuddur) vasitəsilə tapması mühümdür. Müxtəlif məsələlər ilə yanaşı, vətəndaşlar seçki bülleteninin doldurulması qaydalarına da diqqət yetirməlidirlər (məsələn, bu il istədikləri namizədi aldıqları müvafiq dairəni tamamilə rəngləməlidirlər). Qeyd edildiyi kimi, Gürcüstan Konstitusiyasına və beynəlxalq müqavilələrə əsasən, digər prinsiplərlə yanaşı səsvermənin gizliliyini qorumaq lazımdır (bunun üçün səsvermə kabinələri müəyyən edilir, məsələn, seçicinin təkbaşına daxil olduğu, seçki bülleteni doldurduğu, kabinədə onun seçiminin görünməməsi üçün onu xüsusi zərfin içinə yerləşdirir və sonra zərfi skanerə (səslərin hesablanması aparatına) yerləşdirir”, – Teona Maçaraşvili bildirir.
“Açıq Məkan Qafqazın” üzvü qeyd edir ki, ədalətli, rəqabətli və sərbəst seçkilərin keçirilməsi üçün seçki prosesində müşahidəçilərin, jurnalistlərin fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmaması mühüm və mütləqdir.
“Mülki İştirak və Aktivizm Mərkəzinin” rəhbəri Rəşan Ziyadəliyev hesab edir ki, Marneuli bələdiyyəsində azərbaycandilli seçicilər ilə kifayət qədər məlumatlandırma kampaniyası keçirilməyib. Buna görə də vətəndaşlar yarı elektron seçkilərə etibar etmirlər.
“Elektron səsvermə sistemi həqiqətən də mühüm yenilikdir və müəyyən səviyyədə böyük irəliləyişdir, lakin etnik azlıqlardan söhbət gedəndə biz bilirik ki, Samtsxe-Cavaxeti və Kvemo Kartli kimi etnik azlıqların yaşadığı regionlarda biz həmişə müəyyən problemlərin şahidi oluruq. Mən düşünürəm ki, problemlərdən biri dil baryeridir. Əhali ilə ünsiyyətə girəndə görürəm ki, əksəriyyətinin məlumatı yoxdur, seçkilərin elektron formada keçiriləcəyini bilənlər bunun nə demək olduğunu bilmirlər. Baxmayaraq ki, MSK azərbaycandilli əhalinin məlumatlandırılması istiqamətində fəaliyyət göstərir, onlar azərbaycan və erməni dillərində videolar çəkirlər, subtitrlər əlavə edirlər bu kifayət etmir”.
Ziyadəliyevin sözlərinə görə, etnik azlıqların nümayəndələrinin yeni formatda keçirilən seçkilərlə bağlı etimad göstərmələri üçün onlara məlumat verilməlidir – Mərkəzi Seçki Komissiyası məlumatlandırma kampaniyasını gücləndirməli, yerli qeyri-hökumət və media qurumları ilə əməkdaşlıq etməli, ictimaiyyətə izahat verməlidir ki, əhali seçkilərdə elektron sistemlərdən istifadə etməyin nə demək olduğunu bilsin.
Bizi Teleqramda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Bizi WhatsAppda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Digər maraqlı xəbərlər "Marneuli" radiosunun Facebook səhifəsində.
Bizi "Telegram"da izləyin.
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin! +995557994415
მსგავსი სიახლეები
ჩვენ შესახებ
ორგანიზაციის ძირითადი მიზანია მარნეულის მუნიციპალიტეტში მედია პლათპორმის მეშვეობით მისცეს მოსახლეობას (თემს) საშუალება ისარგებლოს უფლებით იყოს ინფორმირებული და გააძლიეროს სამოქალაქო სექტორი და მისცეს საშუალება თემს იყოს აქტიურად ჩართული გადაწყვეტილების მიღების პროცესებში.
საკონტაქტო ინფორმაცია
mobile: +995 557 99 44 15
ელ. ფოსტა: marneulifm@gmail.com
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
