İnsan Hüquqlarının Araşdırılması və Monitorinqi Mərkəzi (EMC) son
günlərdə sosial şəbəkələrdə "Gürcü Marşı"-nın liderləri,
tərəfdarları və digər qruplar tərəfindən təşkil olunmuş kampaniyaya
münasibət bildirib.
Qeyd edək ki, bir neçə gündür sosial şəbəkədə bir sıra Marneuli
sakini EMC-nin Marneuli və Hucabi Yeparxiyasını məhkəməyə verməsi
ilə bağlı paylaşımlar edirlər.
Təşkilatın bəyanatını olduğu kimi təqdim edirik:
"İnsan Hüquqları Təhsili və Monitorinq Mərkəzi (EMC) son
günlərdə sosial şəbəkələrdə "Gürcü Marşı" rəhbərləri, tərəfdarları
və digər maraq qrupları tərəfindən təşkil edilən kampaniya haqqında
açıqlama verib. Qeyd olunan qruplar tərəfindən yayılan məlumata
görə, guya bizim organizasiya Marneuli Munisipalitetində karantin
rejimi elan edildikdən sonra keşişlərin Marneuli küçələrinə su
səpərək xeyir-dua verməsinə qarşı çıxaraq, Marneuli və Hujabi
Yeparxiyasına qarşı iddia qaldırıb. Bu məlumatlar tamamilə
yalandır, əsassızdır və müəyyən maraq qrupları tərəfindən
təşkilatımızı nüfuzdan salmaq və Marneuli munisiplaitetinin real
ehtiyaclarının üstünü örtmək məqsədi güdür. Bu hadisələr
müstəvisində, EMC, sadəcə bir neçə gün əvvəl məhkəmə tərəfindən
qəbul edilmiş və hal-hazırda icraatda olan, yuxarıda göstərilən
qruplar tərəfindən sui-istifadə edildiyi iddia edilən bir məhkəmə
işiylə bağlı açıqlama etməyi zəruri sayır.
Beləki, 17 Fevral 2020-ci il tarixində, EMC müvafiq
iddiaçılar adından Bolnisi Rayon Məhkəməsinə muraciət edərək,
Marneuli munisipalitetinin 2020-ci il üçün ayrılmış büdcəsindən,
Marneuli və Hujabi Yeparxiyası üçün 400.000 (dörd yüz min) GEL
ayrılmasını nəzərdə tutan 13-cü maddənin 4-cü bəndinin "b.d" alt
bəndinin ləğvi tələbi ilə iddia qaldırdı. Büdcədə göstərilir ki,
qeyd olunan xərclərin məqsədi "dini tolerantlığın təbliği və
əhalinin mənəviyyatının yüksəldilməsi" dir. Bizim
qiymətləndirməmizə görə, bu norma ayrı-seçkilikdir və dünyəvi
deyil, eyni zamanda demokratiya və qanunun aliliyi ideasına
ziddir.
Son illərin təcrübəsinin təhlili onu göstərir ki, Marneuli
munisipalitetinin əhalisinin 83% -dən çoxu etnik
azərbaycanlı-müsəlman icmasından təşkil olunmasına və həmçinin
bölgədə etnik ermənilər və gürcü- müsəlman eko-miqrantların da
yaşamasına baxmayaraq, yerli özünüidarəetmə dini fəaliyyətlərin
maliyyələşdirilməsi üçün ayrılan vəsaitin böyük hissəsini yalnız
yerli yeparxiyaya ayırır.
EMC-nin Kvemo Kartli bölgəsindəki işləri, Marneuli
Munisipalitetinin sakinlərinin içməli su, suvarma şəbəkələri, uşaq
bağçaları, mədəniyyət evləri, kitabxanalar, davamlı sosial
xidmətlər və dəstək xidmətləri də daxil olmaqla təməl sosial
infrastrukturdan istifadə problemi olduğunu göstərir. Bu şəraitdə,
Marneuli Munisipalitetinin mövcud mənbələrdən sosial məqsədlər üçün
istifadə etməsi və yerli özünüidarəetmənin ilkin səlahiyyətlərini
yerinə yetirməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Marneuli
bələdiyyəsindəki sosial xidmətlər və infrastrukturdakı qüsurlar
martın 23-də elan edilən karantin rejimi şəraitində daha da
qabardı.
Maraqlıdır ki, bu cür təcrübələr digər munisipalitetlərdə
də özünü göstərir və bəzi hallarda munisipalitet büdcəsindən dini
məqsədlər üçün ayrılan vəsait sosial məqsədlər üçün ayrılan
vəsaitdən (məsələn, Bağdad bələdiyyəsi) qat-qat çox olur, bu da
özünüidarəetmə ideyası və konstitusiya prinsipləri ilə ziddiyyət
təşkil edir.
Bununla yanaşı aydındır ki, etnik azlıqların sıx yaşadığı
bölgələrdə böyük miqdarda vəsaitin yalnız bir etiqad üçün müntəzəm
köçürülməsi, bərabərsizlik təcrübəsi və hissi yaradır və
munisipalitetdə qeyr-dominant olmayan etnik qruplar üçün dağıdıcı
sosial təsir göstərə bilər. Yüksək vətəndaş bərabərliyi və
inteqrasiya ideallarına sahib olan dövlətin etnik azlıqlar üçün
ədalətli, bərabər və inklüziv siyasi və sosial mühitin yaradılması
prosesində bu cür təcrübələrin zərərini xüsusi ehtiyatla nəzərə
alması və aradan qaldırması çox önəmlidir.
Qeyd etmək istərik ki, 2019 Marneuli Bələdiyyə Büdcəsi
qəbul edilərkən bəzi millət vəkilləri, fəallar və dini liderlər
tərəfindən bu məsələ tənqidi şəkildə qaldırılsa da Sakrebulo
büdcəni bu formada təsdiqlədi. Sakrebulo tərəfindən məsələnin
ictimai və siyasi məzmunu və hüquqi prinsipləri düzgün dərk
edildiyi təqdirdə, qanuni mübahisəyə ehtiyac
olmayacaqdı.
İctimai resursların sırf dini və qeyri-ictimai məqsədlər
üçün istifadəsi, konstitusiyanın dünyəvilik prinsipinin aşağıda
göstərilən tələblərinə ziddir:
1.Dövlət qərarları ilk növbədə dünyəvi, ictimai qanuni
məqsədlərə malik olmalıdır; 2. Hər hansı bir dini təşkilatı təşviq
etməməli və ya maneəçilik törətməməlidir; 3. Dini təşkilatla
dövlətin bir-birinə qarışması əngəllənməlidir. Bununla
birlikdə,hesab edirik ki, mübahisəli norma ayrıseçkilikdir, çünki
munisipalitet bölgədə fəaliyyət göstərən və dini tərkibinə görə
əhalinin əksəriyyətini təşkil edən digər dini təşkilatlara oxşar
yanaşmalardan istifadə etmir (yerli məscidlər büdcədən komunal
ödənişlər üçün yalnız 10 000 GEL alır).
Bizim dəyərləndirməmizə görə, munisipalitet büdcəsindən
yerli yeparxiyanın maliyyələşdirilməsi, nəzəri cəhətdən, Sovet
dövründə dəymiş ziyanı ödəmək öhdəliyi[1] ilə də də əsaslandırıla
bilməz, çünki bu cür öhdəlik dövlət tərəfindən nə konstitusiya
müqaviləsi, nə özünüidarəetmə haqqda qanunda, nə də ki, hər hansı
digər normativ aktla tənzimlənmir. Bundan əlavə, yerli icmanın
siyasi muxtariyyəti və müstəqilliyi ideyasının tərəfdarı olan yerli
özünüidarəetmə ideyasını nəzərə alaraq, özünüidarəetmənin üzərinə
belə bir öhdəlik qoyulması konstitusiya baxımından da əsassız
olardı.
Qeyd etmək istərdik ki, EMC ümumilikdə dini məqsədlər üçün
büdcə vəsaitlərinin subsidiya olunması təcrübəsi ilə razılaşmır və
bunu demokratiya və qanunun aliliyi ideyasına zidd hesab edir. Bu
cür yanaşmalar dövlətin və dini təşkilatların bir-birindən
ayrılmasını və bütün vətəndaşlar üçün bərabər hüquqi və siyasi
mühitin yaradılmasını tələb edən, dövlətin dini neytrallıq və
inklüzivlik ideyasını pozur. Üstəlik, bu cür təcrübələr dini
təşkilatların siyasi instrumentalizasiyasının əlamətlərini
daşıyırlar və bunu, əvvəlki illərdə Patriarxlığın maliyyələşdirilmə
təcrübəsinin təhlili də göstərir. Kilsənin maliyyələşdirilməsi,
adətən, seçkiqabağı dövrdə və ya siyasi böhranlar zamanı artır və
patriarxlığın sədaqətini qazanmaq və ya onunla qarşıdurmanı
azaltmaq kimi siyasi məqsədlər daşıyır.
Təəssüf ki, ayrı-ayrı maraq qruplarının məqsədi,
cəmiyyətimizin ən çətin anlarında həmrəylik və ya dəstək
təcrübələrini yaratmaq yerinə onu parçalamağa çalışmaqdır. Gürcü
Marşı və digər mütəşəkkil qruplar daim şovinizm, ksenofobiya
yetişdirməyə çalışır və sosial qruplar arasında qarşıdurma və
düşmənçilik yaradırlar. Bu qrupların liderlərinin xarici siyasi
maraqları da şübhə altındadır. Açıq aydın zorakı strategiyalarına
baxmayaraq, bir neçə ildir onların fəaliyyətləri hakimiyyət
tərəfindən cəzasız qalır.
Yuxarıda qeyd olunanları nəzərə alaraq, EMC ümid edir ki,
vətəndaşlarımız tərəfimizdən paylaşılan məlumatın, mübahisə və
əsaslandırmaların məğzini dəqiqlik və maraqla öyrənəcək və aqressiv
ultrakonservativ qruplar və digər maraq qrupları tərəfindən
aparılan təbliğatın təsiri altında qalmayacaqlar." -
EMC
EMC koronavirusa görə Marneuli
küçələrinə keşişlər tərəfindən su səpilərək xeyir-dua verilməsini
şikayət edibmi?
Samirə Bayramova
Marneuli və Hucabi Yepiskopunun bəyanatına münasibət
bildiribBütün Gürcüstan Müsəlmanlarının Ali Dini
İdarəsinin Şeyxi Marneuli və Hucabinin Yepiskopunun bəyanatına
münasibət bildirib