Uşağın normal böyüməsi və inkişafı üçün sağlam qidalanma mühümdür.
Uşaq yaşlarında formalaşan düzgün qidalanma insanın böyük
yaşlardakı sağlamlığının əsasıdır.
Kökəlmə, ürək, qan-damar xəstəlikləri, diabet və s. düzgün
qidalanmamaı nəticəsində yaranır. Gün ərzində tənzimlənmiş
qidalanma rejimi olmalıdır. Səhər yeməyi, nahar və şam. Uşaqlarla
bağlı isə əlavə qida da olmalıdır.
“UNİCEF”-in araşdırmalarına görə, qidalar bir neçə qrupa bölünür:
mey
və və tərəvəz, püre və dənli bitkilər, süd məhsulları, ət
məhsulları, yumurta, paxlalılar, qoz-fındıq və dəniz
məhsulları.
Gürcüstanda uşaq qidaları neçəyədir? Valideynlər qeyd olunan
qidaları nə dərəcədə ala bilirlər? Bu barədə “Marneuli” radiosu bir
neçə valideynlə söhbət apardı. Turac İbrahimova Marneuli
bələdiyyəsinin Algeti kəndində yaşayır. Turacın iki azyaşlı uşağı
var. O, qeyd edir ki, hər ay ərzaq və gigiyena ləvazimatları almaq
üçün 1000 laridən artıq pul xərcləyir.
“İki uşağım var, böyük uşaq üç yaşında, kiçik isə altı aylıqdır.
Böyük uşağa səhər sıyıqlar hazırlayıram, sonra yumurta, meyvə
verirəm. Tərəvəz, yaxud ətli şorba, axşamlar isə yoqurt və ya başqa
yüngül qidalar qəbul edir. Kiçik uşaq süni qida qəbul edir. Hər 10
gündə bir dəfə ona əczaxanadan yemək alıram və 65 lari ödəyirəm.
İndi altı aylıqdır və sıyıqlar da yeyir. Ona görə xərc artacaq.
Kiçik uşaq üçün 10 gündə bir dəfə aldığım süni qidaya 200 lariyə
qədər, böyük uşağa isə 150 lariyə qədər pul lazımdır. Kənddə
yaşayırıq və ərzaqların bir qismini almırıq. Bir sözlə, ayda
uşaqların qidalanması, gigiyenik vasitələr almaq və həkimə aparmaq
üçün ən az 1000 lari xərcləyirəm”, — Turac
bildirdi.
Daha bir valideyn, Aynurə Əliyeva uşaqların təminatı üçün hər ay
1300 laridən artıq pul xərcləyir. Onun iki uşağı var. Biri dörd
digəri isə iki yaşındadır. Aynurə Qardabanidə yaşayır. Onun qeyd
etdiyinə görə, uşaqların qidası üçün hər şeyi almalı olur.
“Uşaqlara gündəlik tərəvəz supu, süd məhsulları, ətli
yeməklər, eləcə də yumurta və tövsiyə olunan hər şey yedizdirirəm.
2 və 4 yaşındakı uşaq üçün hər şeyi almalı oluram. Kənddə
ərzaqların bir qismi olur və ailələr almır. Ancaq kənddə
yaşamayanlar hər şeyi alırıq. Bundan əlavə, gigiyenik vasitələr və
başqa xərclər də var. Ümumilikdə iki uşaq üçün hər ay ən az 1300
lari xərc lazımdır”, — Aynurə bildirdi.
“UNİCEF”-in araşdırmalarına görə, uşaq gün ərzində mütləq səhər
yeməyi, nahar, şam və əlavə qidalar qəbul etməlidir. Bunların
hamısına riayət etmək körpənin sağlamlığı üçün mühümdür.
Araşdırmalar nəticəsində müəyyən edilib ki, uşaqlar səhər yeməyində
gündəlik enerjinin 16%-ni, gündəlik kalsium, dəmir, tiamin və
folimun üçdə birini qəbul edirlər. Səhər yeməyini yeməmək sağlam
olmayan qidaların qəbuluna səbəb olur və uşaqlarda kökəlmə qeydə
alınır. Uşaqlar səhər sıyıq, süd, yumurta, pendir, bal, yağ qəbul
etməlidir. Körpəyə səhərdən şokolad, yaxud şokoladlı pirojna yemək
olmaz.
Naharda uşaq zülal, yağlar və karbohidratların gündəlik ehtiyacının
20%-ni, kalsium, dəmir və A vitaminin gündəlik ehtiyacı 15% -i
qəbul edir.
Valideynlər naharda uşaqlara davamlı şəkildə çörək və su təklif
etməlidir. Eləcə də ət, yumurta, balıq, tərəvəz, paxlalılar, dənli
bitkilər, kartof, desert olaraq isə meyvə, süd məhsulları, məsələn,
yoqurt, qatıq, kəsmik verməlidir.
Şam yeməyi uşaqlar üçün əsas komponentdir. Uşaq yatana qədər
təxminən iki saat əvvəl yemək yeməlidir. Pediatrın tövsiyəsinə
görə, yüngül qidalar yeməlidir. Çünki gecə uşaq rahat yatmalıdır.
Şam yeməyi süd məhsulları, sıyıq, meyvə, kəsmik ola bilər.
Araşdırmada qeyd olunub ki, uşağın yeməyində mühüm olan yeməyin
həcmidir. Uşaqlar yaşlarına uyğun olacaq həcmdə yemək qəbul
etməlidirlər.
Turac İbrahimova və Aynurə Əliyeva “Marneuli” radiosuna bildirirlər
ki, ilkin istifadə məhsullarının qiyməti hər gün bahalaşır. Onların
dediyinə görə, bazarda 1 kq brokolini 3 lariyə alırlar. Pendirin
qiyməti 15 laridən başlayır, qatıq və südün litri 2 laridir, alma 2
laridən başlayır. Balıq 6 lari, mal əti isə təxminən 18 laridir.
Eləcə də qeyd edirlər ki, qiymətlərin artması ilə yanaşı uşaqların
qidalanması üçün onların xərci də artır.