Mayın 21-də Venesiya Komissiyası "rus qanunu" ilə bağlı təcili yekunu dərc edib. Venesiya Komissiyasının rəyi tamamilə mənfidir.

“Venesiya Komissiyasının qəti tövsiyəsi qanunun hazırkı formada geri çağırılmasıdır, çünki onun əsas qüsurları birləşmək və ifadə azadlığı, şəxsi toxunulmazlıq hüququ, ictimai fəaliyyətlə məşğul olmaq hüququ və ayrı-seçkiliyin qadağan edilməsi üçün mənfi nəticələrə səbəb olacaqdır. Nəhayət, bu qanun açıq, məlumatlı ictimai

müzakirələrə, plüralizmə və demokratiyaya təsir edəcək.
Venesiya Komissiyası bununla bağlı əlavə yardım üçün Gürcüstan hökumətinin və Parlament Assambleyasının sərəncamında qalır”, - deyə Venesiya Komissiyası yekunlaşdırıb.

Venesiya Komissiyası qeyd edir ki, ötən illərdə Rusiya, Macarıstan və Qırğızıstanda “xarici agentlər”lə bağlı qəbul edilmiş qanunları qiymətləndirib və onların Gürcüstanda qəbul olunmuş qanunla çoxlu oxşarlıqlarını vurğulayır.

Venesiya Komissiyası Gürcüstan parlamentinin Parlament Assambleyası sədrinin və Avropa Şurası baş katibinin çağırışlarına baxmayaraq, onların yekununu gözləməyərək üç dinləmədə səs verməsindən narahatlığını ifadə edir.

Venesiya Komissiyası, həmçinin cəmiyyətdə bu cür fikir ayrılığına səbəb olan və insan hüquqlarına ciddi təsir göstərən qanunun “əsl müzakirəyə və əsaslı məsləhətləşmələrə yer qoymayan, açıq-aşkar bir prosedurla qəbul edildiyini təəssüflə bildirir”.

Venesiya Komissiyasından verilən məlumata görə, onlar sözügedən qanunun beynəlxalq və Avropa standartlarına uyğunluğunu təhlil ediblər və bu, oxşar məsələlərlə bağlı əvvəllər hazırlanmış rəylərə əsaslanır.
“Venesiya Komissiyası belə qənaətə gəlir ki, Venesiya Komissiyasının ifadə və birləşmək azadlığına, şəxsi həyat hüququna qoyduğu məhdudiyyətlər Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının insan hüquqlarının maddələrində müəyyən edilmiş ciddi sınaqlara, habelə Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Paktın 22(2) maddəsinə cavab vermir. Qanun həmçinin demokratik cəmiyyətdə qanunilik, legitimlik, zərurət və mütənasiblik tələblərinə, habelə Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 14-cü maddəsi ilə müəyyən edilmiş ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi prinsipinə cavab vermir”, – Venesiya Komissiyası yazır.

Venesiya Komissiyası üçüncü dinləmədə də rəsmi şəxslərə də məsuliyyətin uzadılmasını nəzərdə tutan, əslində, gizli düzəlişə görə tənqid edir:

“Görünür, üçüncü oxunuşda qanuna edilən əlavə, mahiyyətli dəyişikliklər dərhal ictimaiyyətə açıqlanmayıb. Venesiya Komissiyası bu şəffaflığın olmamasından dərin narahatdır”.

Venesiya Komissiyası Rusiya qanunvericiliyinin faktiki olaraq bütün aspektlərini kəskin tənqid edir, onun ictimai həyata, qeyri-hökumət təşkilatlarına və mediaya mənfi təsir göstərəcəyini qeyd edir.
"Xarici gücün bu qanuna uyğun olaraq maraqların ötürücüsü kimi təyin edilməsinin ciddi nəticələri var, çünki bu, həm maliyyə sabitliyinə, həm də hədəf təşkilatın əməliyyatlarına xələl gətirir", - Venesiya Komissiyası yazır və əlavə edir ki, ağır qeydiyyat və maliyyə açıqlaması tələbləri bunlar üçün maliyyəni məhdudlaşdırır.

Venesiya Komissiyası hesab edir ki, ağır inzibati cərimələr, daimi nəzarət sözsüz ki, adıçəkilən qurumların fəaliyyətini və mövcudluğunu çətinləşdirəcək.

Venesiya Komissiyasının fikrincə, sözügedən qanun hökuməti tənqid edən media və təşkilatlara xüsusilə pis təsir edəcək.

"Və onların yoxa çıxması açıq, məlumatlı ictimai müzakirəyə, plüralizmə və demokratiyaya mənfi təsir göstərəcək", - sənəddə deyilir.

"Venesiya Komissiyasının güclü tövsiyəsi Gürcüstan hökumətinə xaricdən maliyyə alan vətəndaş təşkilatları, onlayn və yayım mediası üçün qeydiyyat öhdəliyindən, habelə onların cərimələrindən imtina etməlidir", - Venesiya Komissiyası yazır və artıq mövcud qanunvericiliyə işarə edir. Onların qiymətləndirməsinə görə, hökumət bu mexanizmləri qeyri-kafi hesab edirsə, mövcud qanunvericilikdə dəyişiklik etməlidir.

Bundan əlavə, Venesiya Komissiyası bildirir ki, xarici ölkələrin xeyrinə birbaşa lobbiçilik fəaliyyətini tənzimləyən mövcud qanunvericilik kifayət deyilsə, o, Avropa standartlarına uyğun tənzimlənməlidir.

---

“Gürcü Arzusu” bir daha “Rusiya qanununu” qəbul etməyi planlaşdırır. Həmin qanun 2023-cü ilin mart ayında kütləvi etirazlar nəticəsində geri çəkilmişdi. “Gürcü Arzusu” ötən il vəd vermişdi ki, “Rusiya qanunu” Parlamentə qaytarmayacaqlar. Amma vədi pozublar. “Gürcü Arzusu” qanun layihəsinin ilkin formasından yalnız “agent” sözünü çıxarıb və onu xarici maraqların daşıyıcısı ilə əvəz edib.
Qanuna görə, gəlirinin 20%-dən artığı xaricdən əldə olunan bütün QHT və media təşkilatlar xarici qüvvələrin maraq daşıyıcısı hesab olunurlar. Dövlət bu təşkilatların fəaliyyətini və məqsədlərini araşdırmayacaq, onların hamısına xarici qüvvələrin maraq daşıyıcısı adını verəcək.
Qanun sivil ölkələrdə olduğu kimi düşmən əhval-ruhiyyəli ölkələrdən gələn maliyyəyə deyil, Avropa və Amerikadan gələn maliyyəyə istiqamətlənib.
Qanunun irəli sürülməsinə görə, Avropa İttifaqı üzvləri və Gürcüstanın dost ölkə liderləri öz təəccüblərini bildiriblər, Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi isə “Gürcü Arzusu”-nun qanununu bəyənib.