Milli Statistika Xidmətinin açıqladığı məlumatlardan aydın olur ki,
sentyabrda Gürcüstan 149 milyon dollar dəyərində neft alıb ki,
bunun da 94 milyon dolları və ya ümumi həcmin 63%-i Rusiya
yanacağının payına düşür. Müqayisə üçün qeyd edək ki, ilin
əvvəlində Rusiya neftinin idxalın ümumi həcmində payı 16% təşkil
edib.
Əlamətdar haldır ki, əvvəllər Gürcüstan neftin böyük hissəsini
Rumıniya
və Bolqarıstandan alırdısa, bu il vəziyyət kəskin şəkildə
dəyişdi.
Rusiya neftinə tələbatın kəskin artması sadə səbəblə bağlıdır -
hazırda beynəlxalq birjada ən ucuz qiymətə satılır.
Məsələ burasındadır ki, Rusiyanın Urals nefti birjada Brent-dən
təxminən 25% ucuz satılır. Hazırkı məlumatlara görə, Brent markalı
neftin bir barelinin qiyməti 90 dollar, WTI neftinin qiyməti 84
dollar daxilində, Urals neftinin qiyməti isə 70 dollardır.
Tarixi məlumatların müşahidəsi göstərir ki, Urals və Brent nefti
arasında bir barel qiymət fərqi ənənəvi olaraq 1-2 dollar
intervalında idi, lakin müharibə başlayandan sonra bu diapazon
25-35 dollara yüksəldi ki, bu da Rusiya neftinin beynəlxalq birjada
bir növ endirimlə satılır.
Bildiyiniz kimi, enerji bazarında qiymətlər tələb-təklif amilləri
ilə müəyyən edilir və bu zaman dəyişən amil Qərbdə Rusiya neftinə
kəskin azalan tələbdir, Urals üçün qiymət isə azalır, əgər tədarük
dəyişməz olaraq qalır.
Qərbdə Rusiya neftinə tələbatın azalması bir sıra amillərlə
bağlıdır, lakin onların arasında ən mühümü Avropa İttifaqının
sanksiyalarıdır. Üzv dövlətlərin qərarına əsasən, altıncı sanksiya
paketi ilə Rusiya neftinə qismən embarqo qoyulub ki, bu da ilin
sonuna qədər tankerlərlə Rusiya neftinin idxalını, 2023-cü ildə isə
məhdudiyyəti tam məhdudlaşdıracaq.
Sözügedən sanksiyalar paketi Macarıstan, Slovakiya və Çexiyanın
təkidi ilə bağlı kompromis olsa da, yenə də Avropa İttifaqı
tarixində Rusiya Federasiyasına qarşı atılan ən böyük addım, tam
miqyaslı addım hesab edilməlidir.
Qeyd etmək lazımdır ki, Rusiya nefti beynəlxalq sanksiyalara məruz
qalmış məhsul deyil, ona görə də Çin, Hindistan və digərləri ilə
yanaşı, Gürcüstanda da ona tələbat artır.