Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Skandinaviya ölkəsinin Türkiyənin F-16 qırıcı təyyarələri almaq istəyini ABŞ-ın təsdiqləməsi ilə əlaqələndirdikdən bir neçə gün sonra Türkiyə parlamentinin xarici əlaqələr komitəsi İsveçin NATO-ya üzv olmaq istəyi ilə bağlı müzakirələri bərpa edib.

İsveçin NATO-ya üzvlük protokolu Türkiyə Böyük Millət Məclisinin Xarici Əlaqələr Komitəsində səs çoxluğu ilə qəbul edilib və beləliklə, bütün diqqətlər 2024-cü ilin əvvəlində Baş Assambleyaya yönəlib.

Komissiyada təxminən 4 saat davam edən müşavirənin nəticəsi olan səsvermədə AK Partiya, MHP və CHP millət vəkilləri "hə" deyibr. İYİ Partiya və Səadət Partiyası "yox" deyə səs verib.

Xalq Bərabərliyi və Demokratiya Partiyasından (DEM Partiyası) millət vəkili Ceylan Akça Kupolo səsvermədən əvvəl müzakirələrin ardından salonu tərk edib.

Bugünkü iclasda Berdan Öztürk və Serhat Eren olmadığı üçün DEM Partiyasının 16 noyabr iclasında elan etdiyi "xeyr" səsi protokola yazılmayıb.

Xarici İşlər Nazirliyini təmsil edən nazir müavini Burak Akçapar zalda öz yerini tutub.

NATO üzvü olan Türkiyə iyul ayında İsveçin transatlantik alyansa qoşulmasına etirazını aradan qaldırsa da, ratifikasiya prosesi o vaxtdan parlamentdə dayanmışdı. Türkiyə İsveçi təhlükəsizlik məsələlərini, o cümlədən kürd yaraqlılarına və Ankaranın təhlükəsizlik təhdidləri hesab etdiyi digər qruplara qarşı mübarizəsini kifayət qədər ciddiyə almamaqda ittiham edirdi.

Bu ay Ərdoğan açıq şəkildə deyib ki, Türkiyə İsveçin NATO-ya üzvlük iddiasını yalnız ABŞ Konqresi Ankaranın mövcud donanmasını modernləşdirmək üçün 40 yeni F-16 qırıcı təyyarəsi və dəstləri almaq tələbini təsdiqləyərsə, ratifikasiya edəcək.

Türkiyə lideri həmçinin iki qanunverici orqanı "eyni vaxtda" hərəkət etməyə çağırıb və bildirib ki, Kanada və digər NATO müttəfiqləri Türkiyəyə tətbiq edilən silah embarqolarını ləğv etməlidir.

Ağ Ev Türkiyənin F-16 tələbini dəstəkləyib, lakin Konqresdə Türkiyəyə hərbi satışa güclü etiraz var.

Türkiyə parlamentinin xarici əlaqələr komitəsi ötən ay İsveçin NATO-ya üzvlüyü məsələsini müzakirə etməyə başlamışdı. Bununla belə, Ərdoğanın hakim partiyasından olan qanunvericilər bəzi məsələlərin daha çox aydınlığa ehtiyacı olduğu və İsveçlə danışıqların kifayət qədər "yetişməmiş" olması səbəbi ilə təxirə salınma təklifi təqdim etdikdən sonra iclas təxirə salınıb.

2022-ci ilin fevralında Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən sonra İsveç və Finlandiya NATO-nun təhlükəsizlik çətiri altında müdafiə axtarmaq üçün ənənəvi hərbi birləşmək mövqelərindən əl çəkib.

NATO genişlənmək üçün bütün mövcud üzvlərin yekdilliklə təsdiqini tələb edir və Türkiyə və Macarıstan dayanan yeganə ölkələrdir.

Macarıstan İsveç siyasətçilərinin Macarıstanın demokratiyasının vəziyyəti ilə bağlı “açıq-aşkar yalanlar” dediklərini iddia edərək, İsveçin təklifini dayandırıb. Gecikmələr İsveç və Finlandiyanı alyansa qəbul etməyə tələsən digər NATO müttəfiqlərini məyus edib.